Rada Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy (OPZG) przygotowała rekomendacje na zbliżający się sezon grypowy 2022/2023, które zostały ujęte w raporcie pt. „Skoordynowany Plan dla Grypy i COVID-19”. Najważniejsze z nich to m.in. skracanie ścieżki pacjenta poprzez umożliwienie wypisywania recept na szczepionki przeciw grypie przez farmaceutów i pielęgniarki, wprowadzenie powszechnego systemu skierowań na szczepienia, rekomendowanie i realizację szczepień przez lekarzy medycyny pracy, jak również prowadzenie akcji szczepień w placówkach opiekuńczo wychowawczych, przedszkolach i szkołach. Priorytetowo szczepione powinny również być grupy ważne dla utrzymania funkcjonowania systemu ochrony zdrowia. Plan ma za zadanie uporządkować system masowych szczepień w Polsce i wskazać konieczne do podjęcia zmiany systemowe, które przyczynią się do systematycznego zwiększania wyszczepialności społeczeństwa przeciw grypie.
Od rozpoczęcia pandemii COVID-19 gwałtownie zwiększyło się zainteresowanie Polaków szczepieniami przeciwko grypie. W minionym sezonie zaszczepiło się ok. 7% Polaków. To więcej niż w roku ubiegłym, lecz wciąż mniej niż w innych krajach UE. Niestety w tym samym okresie według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) ogólna aktywność grypy w Europie, w sezonie 2021/2022, ponownie wzrosła. W Polsce w sezonie 2021/2022 zanotowano łącznie 2,4 mln przypadków zachorowań na grypę.
Eksperci rekomendują zwiększenie odsetka pacjentów szczepionych w prywatnych praktykach lekarskich oraz w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej. Pacjenci z nich korzystający często znajdują się w grupach ryzyka ciężkich powikłań po zachorowaniach na grypę, a placówki te nie mogą zakupić szczepionek, by sprawnie w czasie jednej wizyty zrealizować szczepienie pacjenta. Dodatkowym miejscem, gdzie mogłyby się odbywać szczepienia, są gabinety lekarzy medycyny pracy.
– Pomimo prawnych możliwości wykonywania szczepień przez lekarzy medycyny pracy, niestety wciąż niewielu z nich rekomenduje je pacjentom. Należy dążyć do tego, by w sezonie szczepiennym pacjenci szczególnie z grup ryzyka odwiedzający gabinety medycyny pracy mieli wykonane szczepienie przeciw grypie. Powinna też być powszechna informacja skierowana do pacjentów, że będą oni mogli wykonać szczepienie podczas takiej wizyty – powiedziała prof. Jolanta Walusiak – Skorupa, konsultant wojewódzki w dziedzinie medycyny pracy dla województwa łódzkiego.
Eksperci zwrócili uwagę na łączenie szczepień przeciw chorobom o nakładających się falach, takich jak grypa i COVID-19, dzięki czemu można nie tylko równolegle budować odporność przeciw obydwu chorobom, ale także zmniejszyć ryzyko zachorowania na obie choroby jednocześnie. Eksperci wskazują, że w nadchodzącym sezonie trzeba wykorzystać potencjał jednoczasowych szczepień, gdyż nie są one alternatywne i powinny być stosowane łącznie.
– Ważne jest podniesienie świadomości lekarzy nt. najnowszych wytycznych w zakresie podawania szczepień. Niestety w sezonie 2021/2022 pomimo rekomendacji jednoczesne podawanie szczepień nie było oczywiste dla wszystkich lekarzy i pacjentów, którzy decydowali się na odległe terminy wykonywania obu szczepień przeciw grypie i COVID-19 – podkreśla prof. Adam Antczak, przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy. – Kluczowym argumentem w podjęciu decyzji o szczepieniu przeciw grypie powinna pozostać informacja o tym, że zakażenie wirusem grypy może zwiększyć ryzyko ciężkiego przebiegu infekcji koronawirusem i odwrotnie szczepienie przeciw COVID-19 nie zabezpiecza przed zachorowaniem na grypę w nadchodzącym sezonie jesienno-zimowym. Szczególnie ważnym aspektem szczepień jest ochrona przed groźnymi powikłaniami. W przypadku grypy są to m.in. zapalenie płuc, zapalenie oskrzeli, zapalenie mięśnia sercowego oraz niewydolność oddechowa. Poza powikłaniami w układzie oddechowym mogą występować również zamiany w neurologiczne np. zapalenie mózgu czy zapalenie opon mózgowych. Powikłania grypy podobnie jak COVID-19 są szczególnie niebezpieczne dla osób starszych, chorych przewlekle, a także kobiet w ciąży. To te grupy powinny szczególnie zadbać o systematyczność w realizacji szczepień.
Zdaniem ekspertów bardzo ważna jest sprawna organizacja sezonu szczepień. Informowanie pacjentów w tym kobiet w ciąży i seniorów powyżej 75. roku życia o bezpłatnych szczepionkach przeciw grypie oraz rodziców dzieci od 6. roku życia do 18. roku życia, osób przewlekle chorych z grup ryzyka m.in. osób z chorobami serca, cukrzyca, chorobami układu oddechowego i seniorów w wieku 65-74, że szczepienia mogą wykonać z 50-procentową refundacją. Warto byłoby wykorzystać rządowe alerty SMS do zapraszania do realizacji szczepień, a wcześniej z dużym wyprzedzeniem podawać do wiadomości publicznej informacje nt. punktów szczepień zarówno w POZ, jak i aptekach.
Red. PS, fot. pixabay.com
