W czwartek, 18 listopada, w Muzeum Pamięci Sybiru odbyło się wyjazdowe posiedzenie tak zwanej Komisji Syberyjskiej, czyli Komisji Badań nad Historią Syberii działającej w ramach Komitetu Historii Nauki i Techniki Polskiej Akademii Nauk. To pierwsze takie wydarzenie w Białymstoku.
Uczestnicy spotkania wygłosili referaty dotyczące aktualnego stanu badań, realizacji projektów badawczych i polskich inicjatyw na Syberii. Zaprezentowali także najnowsze publikacje na temat Sybiru.
Profesor Sergiusz Leończyk z Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego w Siedlcach przedstawił działania Kongresu Polaków w Rosji.
– Jestem, jako jedyny w dzisiejszym gronie, prawdziwym Sybirakiem – rozpoczął swoje wystąpienie naukowiec.
Prywatnie jest on wnukiem polskiego dobrowolnego osadnika, który wyjechał na Syberię w 1913 r. Profesor Leończyk, autor takich publikacji jak Cmentarze polskie na Uralu i Syberii czy Polskie osadnictwo wiejskie na Syberii w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku, w 2012 r. przeprowadził się do Polski jako repatriant.
W swoim wystąpieniu opowiedział m.in. o takich inicjatywach, jak serwis www.rodacynasyberii.pl, radio internetowe, czasopisma „Rodacy” i „Wiadomości Polskie”.
– Zgłaszają się do nas osoby, które szukają swojej polskiej rodziny, nieraz nawet z czasów Powstania Styczniowego – mówił profesor Leończyk. – Mamy nadzieję na połączenie wysiłków w tym zakresie z Muzeum Pamięci Sybiru.
Dr Krzysztof Jabłonka, historyk i były konsul Rzeczypospolitej Polskiej w Moskwie, Charkowie i Grodnie, zaprezentował zebranym film „Tunka” zrealizowany przez Telewizję Polską w koprodukcji z Instytutem Pamięci Narodowej. Relacjonuje on niezwykle ciekawą akcję sprowadzenia do Polski chaty, w której najprawdopodobniej bywał w czasie swojego zesłania młody Józef Piłsudski.
Piłsudski spędził w Tunce lata 1890-1892. Z listów wysyłanych do ówczesnej ukochanej, Leonardy Lewandowskiej, wiadomo, że w Tunce uczył synów doktora Michalewicza. Ze „śledztwa” przeprowadzonego przez dr. Jabłonkę i pracowników Muzeum Lwowa i Kresów Wschodnich wynika, że właśnie w tej chacie o niebieskich okiennicach mieszkał ten polski lekarz.
Chata została rozebrana i jej zabytkowa część, z lat 60. XIX wieku, po wielu perypetiach trafiła do Polski. Po rekonstrukcji będzie można ją oglądać w skansenie Muzeum Lwowa i Kresów Wschodnich w Kuklówce pod Radziejowicami.
Dr Piotr Głuszkowski z Instytutu Rusycystyki Uniwersytetu Warszawskiego, który od 2008 r. związany jest ze Stacją Naukową PAN w Moskwie, przedstawił Bibliotekę Polsko-Syberyjską, którą od 2016 r. finansuje Polski Instytut w Moskwie. Niedawno została uruchomiona jej strona internetowa: www.bibliotekapolskosyberyjska.ptpn.poznan.pl
Red. PS, fot. mat. pras.
