Pozostając w tematyce ograniczonych praw rzeczowych, a mianowicie hipoteki, poniższy wpis zostanie poświęcony jednemu z jej rodzajów a mianowicie hipotece umownej. Jest to zabezpieczenie wierzytelności, które pozwala dochodzić swoich praw przez wierzyciela nieruchomości, na której została ustanowiona.
Wszystkie warunku powstawania, ustanawiania i wygasania hipoteki umownej reguluje i sankcjonuje Kodeks cywilny, a szczegółowo – przepisy Ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o księgach wieczystych i hipotece.
Hipoteka umowna powstaje na mocy umowy podpisywanej pomiędzy dwiema stronami – właścicielem nieruchomości, a na przykład bankiem, który udzieli ci kredytu hipotecznego dzięki ustanowieniu takiego zabezpieczenia. W zawartej umowie strony ustalają warunki założenia hipoteki oraz jej późniejszego wykreślenia z księgi wieczystej nieruchomości.
Podstawą zatem wpisu hipoteki do księgi wieczystej jest oświadczenie właściciela nieruchomości obciążanej o ustanowieniu hipoteki. Takie oświadczenie powinno być złożone w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności. W przypadku ustanowienia hipoteki na rzecz banku bądź spółdzielczej kasy oszczędnościowo – kredytowej wystarczające jest złożenie oświadczenia przez właściciela nieruchomości w formie pisemnej pod rygorem nieważności.
Hipotekę umowną można ustanowić dla zabezpieczenia jednej bądź kilku nieruchomości. Z formalnego punktu widzenia hipoteka umowna zostaje ustanowiona dopiero z chwilą dokonania odpowiedniego wpisu w księdze wieczystej nieruchomości. W umowie lub akcie notarialnym o ustanowieniu hipoteki strony są zobowiązane wskazać: datę złożenia oświadczenia właściciela nieruchomości o ustanowieniu hipoteki umownej, datę złożenia oświadczenia wierzyciela o udzieleniu kredytu z zabezpieczeniem hipotecznym, numer księgi wieczystej nieruchomości, która obciążona ma być hipoteką, wraz ze wskazaniem prawa, które ma do niej osoba ustanawiająca hipotekę, wierzytelność pieniężną (np. wysokość kredytu), która ma być zabezpieczona hipoteką, dane wierzyciela i dłużnika oraz sumę hipoteczną, do której hipoteka ma być ustanowiona wraz ze wskazaniem jej waluty (np. hipoteka umowna do kwoty 300 000 złotych). Istotne jest również to, że hipoteka nie może być ustanowiona na wartość wyższą od wartości nieruchomości.
W przypadku spłaty całości zobowiązania (np. kredytu bankowego), wierzyciel zezwoli na zwolnienie hipoteki nieruchomości. W takim wypadku należy złożyć wniosek o wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej do tego sądu, w którym została ustanowiona. Wraz z wnioskiem należy uiścić opłatę sądową w wysokości 100 złotych.
Adwokat Jacek Osmólski, fot. pexels.com
