W dzisiejszym materiale przyjrzymy się kwestii posiadania, w szczególności jego ochronie. Posiadanie jest stanem faktycznym, a nie prawnym. Zgodnie z art. 336 Kodeksu Cywilnego, posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada, jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny). Posiadać zatem można zarówno nieruchomości, jak również ruchomości. Kilka słów zatem o ochronie posiadania nieruchomości.
Nieruchomość może być posiadana przez osobę, której nie przysługuje żaden tytuł prawny do tej nieruchomości. Posiadanie wiąże się wyłącznie z faktycznym władaniem daną rzeczą. Posiadaczem więc będzie osoba, która ma do tego prawo (np. właściciel, najemca), jak również osoba, która takiego prawa do danej rzeczy nie posiada. Posiadanie jest stanem prawnie chronionym przez przepisy Kodeksu Cywilnego. Ochrona ta przysługuje posiadaczowi samoistnemu oraz posiadaczowi zależnemu. Zgodnie z art. 342 Kodeksu Cywilnego, nie wolno naruszać samowolnie posiadania, chociażby posiadacz był w złej wierze. Wskazany zakaz również dotyczy właściciela nieruchomości, który samowolnie nie może naruszać posiadania innej osoby, choćby miała w posiadaniu część nieruchomości stanowiącej jego własność. Naruszenie posiadania to ingerowanie w cudze prawo, polegające na jego zakłóceniu lub częściowym albo całkowitym pozbawieniu faktycznego władztwa nad rzeczą (posiadania).
Przeciwko temu, kto samowolnie naruszył posiadanie, jak również przeciwko temu, na czyją korzyść naruszenie nastąpiło, przysługuje posiadaczowi roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego i o zaniechanie naruszeń. Roszczenie to nie jest zależne od dobrej wiary posiadacza ani od zgodności posiadania ze stanem prawnym, chyba że prawomocne orzeczenie sądu lub innego powołanego do rozpoznawania spraw tego rodzaju organu państwowego stwierdziło, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem.Roszczenie wygasa, jeżeli nie będzie dochodzone w ciągu roku od chwili naruszenia. Dodatkowo posiadacz może zastosować obronę konieczną, ażeby odeprzeć samowolne naruszenie posiadania.Posiadacz nieruchomości może niezwłocznie po samowolnym naruszeniu posiadania przywrócić własnym działaniem stan poprzedni, nie wolno mu jednak stosować przy tym przemocy względem osób.
Uprawniony do wystąpienia z roszczeniem o ochronę posiadania (roszczenie posesoryjne) jest tylko posiadacz (samoistny lub zależny). Powództwo o ochronę posiadania wytacza się przeciw temu, kto posiadanie naruszył, jak również przeciw temu, na czyją korzyść naruszenie nastąpiło. Naruszenie następuje na korzyść określonej osoby wtedy, gdy osoba ta z naruszenia tego odnosi konkretną korzyść majątkową lub niemajątkową.Roszczenie o ochronę posiadania może przybrać dwie formy:zaniechania dalszych naruszeń posiadania jeśli posiadacz nie utracił faktycznego władztwa nad rzeczą lub nakazanie przywrócenia utraconego posiadania, jeśli władztwo nad rzeczą zostało faktycznie utracone.
Adwokat Jacek Osmólski, fot. freepik.com
