Pozostając w temacie ograniczonych praw rzeczowych, dzisiejszy artykuł zostanie poświęcony kolejnemu z nich, a mianowicie służebności przesyłu.

Przedmiotem służebności przesyłu jest umożliwienie korzystania z urządzeń służących przede wszystkim do przesyłu energii czy substancji. Umożliwia ona zatem korzystanie legalne i zgodne z prawem z nieruchomości należących do innych właścicieli. Zgodnie z art. 3051 Kodeksu cywilnego, nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń.

Służebność przesyłu może powstać w drodze umowy pomiędzy właścicielem nieruchomości a właścicielem sieci władnącej, z mocy orzeczenia sądowego lub też na skutek zasiedzenia. Bardzo ważnym aspektem jest to, że służebność przesyłu może być ustanowiona jedynie na rzecz przedsiębiorcy, a zatem nie można jej ustanowić na rzecz np. osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej.

Nieruchomościami obciążonymi mogą być działki i lokale, jednak w praktyce najczęściej są to nieruchomości gruntowe. W przypadku braku zgody właściciela nieruchomości na zawarcie umowy, przedsiębiorca przesyłowy, który nie jest w stanie przeprowadzić inwestycji w inny sposób, może wystąpić na drogę sądową w celu uregulowania stanu prawnego swoich urządzeń.

Umowa winna być zawarta w formie aktu notarialnego oraz określać dokładnie, w jaki sposób przedsiębiorca przesyłowy będzie korzystał z urządzeń i instalacji. W umowie o ustanowienie służebności przesyłu określa się zatem zakres korzystania z urządzeń przesyłowych, warunki udostępnienia nieruchomości w celu np. przeprowadzenia niezbędnych napraw czy konserwacji. Dodatkowo ustanowienie służebności przesyłu zostaje wpisane do Księgi Wieczystej nieruchomości.

Ustanowienie służebności przesyłu winno zostać ustanowione za odpowiednim wynagrodzeniem. Zazwyczaj wynagrodzenie to ma charakter świadczenia wypłacanego w formie miesięcznej. Istotny jest fakt, iż wynagrodzenie, uzyskiwane przez właściciela nieruchomości z tytułu ustanowienia służebności przesyłu, jest zwolnione z podatku dochodowego.

Służebność przesyłu wygasa najpóźniej wraz z zakończeniem likwidacji przedsiębiorstwa. Po wygaśnięciu służebności przesyłu na przedsiębiorcy ciąży obowiązek usunięcia urządzeń utrudniających korzystanie z nieruchomości. Jeżeli powodowałoby to nadmierne trudności lub koszty, przedsiębiorca jest obowiązany do naprawienia wynikłej stąd szkody.

Adwokat Jacek Osmólski, fot. pixabay.com