Pozostając przy problematyce własności nieruchomości przyjrzymy się towarzyszącemu jej rozwiązaniu prawnemu, a mianowicie służebności mieszkania, dzięki któremu możemy zagwarantować sobie lub osobom najbliższym dożywotnie prawo korzystania z lokalu mieszkalnego.

Oznacza ona w praktyce, iż daną nieruchomość gruntową lub mieszkanie można obciążyć na rzecz innej osoby fizycznej prawem, które polega na tym, że osoba ta może z danej nieruchomości korzystać w ramach zaspokojenia swoich potrzeb. Istotne jest również to, że uprawnionym z tytułu służebności gruntowej jest każdoczesny właściciel nieruchomości.

Służebność mieszkania jest bardzo często praktykowana w przypadku darowizny mieszkania bądź przekazania w spadku gospodarstwa rolnego. Służebności mieszkania nie można mylić jednak z prawem dożywocia. W przypadku służebności mieszkania, osoba której przysługuje służebność, ma prawo do mieszkania w wyznaczonym lokalu jednocześnie bez obowiązku uiszczania czynszu, dodatkowo z możliwością korzystania z urządzeń przypisanych do niego, jak również korzystania z łazienki, kuchni oraz innych pomieszczeń przynależnych (np. piwnicy, strychu czy pralni).

Bardzo ważną cechą służebności mieszkania jest również to, że w odróżnieniu od umowy dożywocia, w służebności nie ma obowiązku zapewnienia utrzymania, wyżywienia czy opieki w czasie choroby. Służebność mieszkania zatem to wyłącznie bezpłatne dostarczenie mieszkania, bez pokrywania innych kosztów, jak ma to miejsce przy umowie dożywocia. Nieodpłatność wiąże się jedynie z brakiem konieczności opłacania czynszu na rzecz właściciela nieruchomości. Należy jednak pamiętać, że służebnik powinien dokładać się do opłat za wszystkie media, z których korzysta.

Osoba, która ma służebność mieszkania, może przyjąć do niego również małżonka i małoletnie dzieci (które zachowują prawo do przebywania w mieszkaniu również po osiągnięciu pełnoletności). Prawo dopuszcza także przyjęcie innych, niespokrewnionych osób, ale tylko wtedy, gdy służebnik zapewnia im utrzymanie lub gdy są niezbędne do prowadzenia gospodarstwa domowego.

Ustanowienie służebności osobistej mieszkania przebiega na mocy umowy zawartej między właścicielem nieruchomości a osobą, wobec której zrzeka się on części praw do swojej własności – czyli przyszłego służebnika. Stosowne oświadczenie właściciela powinno mieć formę aktu notarialnego. Właściciel mieszkania obciążonego prawem osobistym mieszkania może to mieszkanie zbyć w każdym czasie. Dokonując sprzedaży nieruchomości obciążonej służebnością właściciel nieruchomości nie musi zabiegać o zgodę na tę czynność osoby mającej służebności. Zbycie mieszkania następuje łącznie z osobą, która posiada służebność osobistą mieszkania, a więc kupujący mieszkanie, nabędzie je wraz z lokatorem. Służebność mieszkania w każdym przypadku powinna być tak wykonywana, aby jak najmniej utrudniała korzystanie z nieruchomości obciążonej.

Służebność osobista wygasa najpóźniej wraz ze śmiercią uprawnionego. Służebność osobista jest niezbywalna, co oznacza, że nie można jej przenieść na inną osobę, nie można jej zbyć (sprzedać), nie można również przenieść uprawnień do jej wykonywania.

Adwokat Jacek Osmólski, fot. pixabay.com

Tagi: