Z umową darowizny, poza uzyskaniem korzyści w postaci środków pieniężnych, drogocennych przedmiotów lub nieruchomości, ściśle związane są również obowiązki. Najważniejszym, o którym nie można zapomnieć, jest konieczność rozliczenia z urzędem skarbowym. Wszystkie darowizny opodatkowane są podatkiem od spadku i darowizn, który szczegółowo reguluje ustawa z dnia 28 lipca 1983 roku o podatku od spadku i darowizn.
W pierwszej kolejności należy ustalić, do której grupy podatkowej należy obdarowany. Kiedy przyjmujemy darowiznę, zostajemy przypisani do jednej trzech grup podatkowych: I grupa podatkowa to małżonek, wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie), zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki), rodzeństwo, ojczym, macocha, pasierb, zięć, synowa, teściowie), II grupa podatkowa to zstępni rodzeństwa – bratankowie i siostrzenice, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych, a III grupa podatkowa to wszystkie pozostałe osoby.
Następnie należy odpowiedzieć na pytanie, jaka jest wartość przysporzenia, gdyż wysokość podatku od darowizny wynika z samej wysokości darowizny.
Opodatkowaniu podlega nabycie, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o wartości przekraczającej: 9 637 złotych (nabywca zaliczony do I grupy podatkowej), 7 276 zł (nabywca zaliczony do II grupy podatkowej), 4 902 zł (nabywca zaliczony do III grupy podatkowej). Powyższe kwoty są jednocześnie kwotami wolnymi od podatku dla nabywców zaliczonych do poszczególnych grup podatkowych. Należy pamiętać, że jeśli obdarowany otrzymał kilka darowizn od jednej osoby, to do wartości ostatniej darowizny należy doliczyć wartość poprzednich, uzyskanych w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwoty wolne od podatku.
Istnieje jednak możliwość, aby darowiznę – w szczególności o większej wartości – przyjąć bez podatku. Darowizna bez podatku może być przekazana jedynie przez darczyńców z pierwszej grupy podatkowej, a więc małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę. W przypadku wskazanych podmiotów darowizny mogą być zwolnione z opodatkowania bez względu na ich wartość.
Dodatkowo, darowizna ta musi być zgłoszona właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego na druku SD – Z2 w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, czyli od jej otrzymania. W przypadku darowizny polegającej na przekazaniu środków pieniężnych, dodatkowo należy udokumentować otrzymanie środków dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.
Łączne spełnienie powyższych warunków będzie skutkowało całkowitym zwolnieniem od podatku przekazanej darowizny. W przypadku niespełnienia warunków, od których uzależnione jest zwolnienie z podatku, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.
Adwokat Jacek Osmólski, fot. pixabay.com
