Jak nie odczuwać dyskomfortu związanego z utratą stałego uzębienia? Należy dobrać odpowiednią protezę, właściwie o nią dbać i wymieniać w razie potrzeby. W dzisiejszej rozmowie Aleksandra Matwiejczuk – technik dentystyczny – udziela fachowych porad dotyczących protez zębowych.
PODLASKI SENIOR: Seniorzy nierzadko pytają o PROTEZY refundowane przez NFZ. KIEDY PRZYSŁUGUJE im DARMOWE UZUPEŁNIENIE PROTETYCZNE?
– Aleksandra Matwiejczuk: Do uzupełnień protetycznych, które są refundowane przez NFZ, zaliczamy akrylowe protezy ruchome częściowe – uzupełniające od 5 do 8 brakujących zębów w jednym łuku – oraz protezy całkowite stosowane w bezzębiu. Wykonane są one z tworzywa akrylowego, zaś protezy częściowe dodatkowo posiadają elementy retencyjne, doginane w formie metalowych klamer. Aby taką protezę uzyskać należy umówić się na wizytę do swojego stomatologa. Ważne jest, aby miał on podpisaną umowę z NFZ.
JAK CZĘSTO POWINNO SIĘ WYMIENIAĆ PROTEZY I CZY PACJENT PONOSI JAKIEŚ KOSZTY Z TYM ZWIĄZANE?
– Pacjent użytkujący protezy refundowane ma prawo do ich wymiany bezpłatnie raz na 5 lat. Jest to jednak długi odstęp czasu, w którym protezy, w efekcie adaptacji i korzystania z nich, zwyczajnie przestają idealnie pasować, a w wyniku tego pacjenci mogą odczuwać dyskomfort. Pacjenci protetyczni szczególnie powinni zwracać uwagę na regularne kontrole i co pół roku zgłosić się na wizytę do gabinetu stomatologicznego. Dodatkowo w okresie tych 5 lat przysługuje im jedno bezpłatne podścielenie protez – czyli krótko mówiąc, ponowne ich dopasowanie do zmienionych warunków w jamie ustnej, w ramach refundacji NFZ.
JAK DBAĆ O PROTEZY? JAK WYGLĄDA CODZIENNA HIGIENA UZUPEŁNIEŃ PROTETYCZNYCH I JAMY USTNEJ?
– Przede wszystkim, zanim protezy zostaną w ogólne wykonane, pacjent otrzymuje od lekarza stomatologa pełny instruktaż higieny oraz porady odnośnie profilaktyki protez i jamy ustnej. Zostaje poinformowany dokładnie o rodzaju uzupełnienia, o tym jak je nosić, jak przygotować się do użytkowania takich uzupełnień. Poza codzienną higieną jamy ustnej, pacjenci powinni stosować profilaktykę fluorkową w formie np. płukanek. Same protezy powinny być w zasadzie szczotkowane po każdym posiłku, w wyjątkowych sytuacjach można je też po prostu przepłukać pod bieżącą wodą.
Najskuteczniejszą metodą oczyszczania jest szczotkowanie. Do oczyszczania protez stosuje się specjalne szczoteczki z dwoma rodzajami włosia, pojedynczy pęczek (pędzelek) na jej grzbiecie umożliwia precyzyjne oczyszczenie trudnodostępnych miejsc. Taką szczoteczkę można nabyć np. w aptece. Mechaniczne działanie szczoteczki warto uzupełniać różnego rodzaju środkami mydlącymi, trzeba jednak uważać na zbyt ścierne preparaty zawierające np. pumeks, ponieważ działają one abrazyjnie na powierzchnię akrylu powodując jego matowienie, przebarwienie oraz szybsze niszczenie protez. Jeśli mimo codziennej higieny, protezy pokrywają się osadem, warto też zapytać swojego lekarza o profesjonalne oczyszczanie protez w gabinecie ultradźwiękami lub w pracowni protetycznej.
JAK PRZECHOWYWAĆ PROTEZY? CZY POWINNO SIĘ JE NOSIĆ CAŁĄ DOBĘ CZY ZDEJMOWAĆ NA NOC?
– Generalnie protezy powinno się zdejmować na noc. Istnieją sytuacje kiedy zalecane jest ich użytkowanie całodobowe, jednak wówczas lekarz stomatolog dokładnie poinformuje nas jak ma to wyglądać, co ma to na celu i jak utrzymywać higienę w takim wypadku. Standardowo protezy powinno się, po ich oczyszczeniu i osuszeniu, przechowywać w przewiewnym pojemniku. Nie powinno się trzymać protez w szklance wody, ani w zbyt suchym, gorącym miejscu. Działa to niekorzystnie na strukturę akrylu i może skrócić żywotność takiego uzupełnienia.
CZY KLEJE DO PROTEZ SĄ DOBRYM ROZWIĄZANIEM?
– Dobrze wykonana proteza, odpowiednio dopasowana nie potrzebuje dodatkowego utrzymania w postaci kleju. Jeśli odczuwamy dyskomfort, proteza stała się luźna lub przykładowo utrudnia nam wymowę, powinniśmy zgłosić się od razu do naszego lekarza stomatologa. Kleje takie oczywiście mogą doraźnie ustabilizować poluzowaną protezę na czas do kolejnej wizyty, jednak nie powinny być stosowane jako „uszczelniacz” protez na stałe. Trzeba pamiętać, że jeśli już używamy kleju, nakładamy go niewielką ilość zgodnie z instrukcją producenta oraz po zdjęciu protezy bardzo dokładnie oczyszczamy z resztek kleju od strony dośluzówkowej.
JAK WYGLĄDA ADAPTACJA DO NOWYCH PROTEZ?
– Podczas gdy lekarz w gabinecie oddaje protezy, dokładnie dopasowuje je w ustach pacjenta, sprawdza ich zasięg, kontakty zębów, przyleganie do śluzówki. Ocenia także estetykę pracy. Po 24 godzinach użytkowania protezy, pacjent zgłasza się na pierwszą wizytę kontrolną. Po ewentualnych drobnych korektach umawiany jest na kolejną wizytę, tym razem po tygodniu. Jeśli pacjent nie zgłasza dolegliwości, kolejne wizyty po konsultacji z pacjentem ustala lekarz – co tydzień, co miesiąc lub co pół roku, w zależności od potrzeb. Coroczne wizyty są obligatoryjne w celu badania profilaktycznego i korekty protez. Zdarza się jednak, że silny ból uniemożliwia jej użytkowanie między wizytami. Warto wtedy nawet na kilka godzin przed umówioną wizytą ponosić takie protezy, pozwoli to lekarzowi zlokalizować źródło problemu np. poprzez widoczne zaczerwienienia czy otarcia śluzówki w konkretnych miejscach.
Sam proces adaptacji może trwać od kilku dni do kilku miesięcy. Początkowo może dawać objawy nietolerancji, jak przykładowo zwiększone wydzielanie śliny, problemy z wymową, trudności w połykaniu, upośledzenie smaku czy nagryzanie policzków. Lekarz zwykle tłumaczy pacjentowi, że objawy te z czasem ustępują. Warto na początku odgryzać kęsy zębami przedtrzonowymi lub kroić pokarmy na małe kawałki. W przypadku utrudnionej wymowy pomocne są ćwiczenia na przykład czytanie w domu na głos książki.
Red. Podlaski Senior / Fot. PS
