Osoby starsze są obecnie najszybciej rosnącą grupą kierowców, zarówno pod względem ich liczby, jak i liczby przejechanych kilometrów. W przyszłości będą oni odbywali jeszcze więcej dłuższych podróży niż obecni kierowcy w starszym wieku. Co wynika z badań na temat kierowców seniorów?
Nawet niewielkie zmiany w zakresie wzroku, słuchu, zasięgu i siły ruchów, czasu reakcji i koncentracji uwagi mogą odegrać dużą rolę przy podejmowaniu decyzji w czasie kierowania pojazdem. W związku z powyższym starsi kierowcy od ponad dekady są obiektem intensywnych międzynarodowych badań.
Ich wyniki wykazały, że:
* wzrost liczby aktywnych kierowców w starszym wieku ma nieznaczny wpływ na liczbę śmiertelnych wypadków, ale jest ściśle związany z liczbą wypadków, w wyniku których są ranni,
* starsi kierowcy są bezpieczniejsi niż kierowcy znajdujący się w innych grupach wiekowych,
* starsi kierowcy z różnymi „ograniczeniami” natury medycznej nie wykazują wysokiego ryzyka spowodowania wypadku drogowego,
* starsi kierowcy rekompensują braki w prowadzeniu pojazdów wynikające z wieku redukcją prędkości, ograniczeniem jazdy w nocy, stosowaniem pasów bezpieczeństwa, niepiciem alkoholu przez jazdą, korzystaniem ze sprawdzonych tras, z lokalnych dróg z mniejszą liczbą skrzyżowań itd.,
* 50 proc. wypadków z udziałem starszych kierowców ma miejsce w obrębie skrzyżowań, podczas gdy udział w tego rodzaju wypadkach kierowców w średnim wieku wynosi 21 proc.
Główne problemy starszych kierowców prowadzące do wypadku mają związek z:
– podzielnością uwagi – udział starszych kierowców w większej liczbie wypadków w obrębie skrzyżowań wynika z trudności oceny pierwszeństwa przejazdu; mogą oni w sposób niewystarczający reagować na ruch uliczny, szczególnie w sytuacjach złożonych, mają również tendencję do większego znużenia oraz do mimowolnego przyśpieszania podczas jazdy;
– postrzeganiem – wypadki śmiertelne z udziałem starszych kierowców wynikają z błędów w postrzeganiu i nieprawidłowej oceny sytuacji, szczególnie pierwszeństwa przejazdu;
– zawężeniem pola widzenia i słabą wrażliwością kontrastu;
– oceną odległości;
– czasem wykonywania manewrów, czasem reakcji, koordynacją; w zakresie podejmowania decyzji na skrzyżowaniach nie wykazano różnic między starszymi kierowcami a innymi grupami wiekowymi jeśli chodzi o jej trafność, starsi kierowcy potrzebowali jednak 50 proc. więcej czasu na jej podjęcie.
W większości krajów prowadzone są działania skierowane do starszych kierowców.
W Kanadzie odbywają się dodatkowe szkolenia, obowiązkowy egzamin teoretyczny, czasem także praktyczny, wykłady. W krajach skandynawskich prowadzone są dobrowolne szkolenia oraz wydawane są specjalne materiały informacyjno – edukacyjne, przeznaczone dla starszych kierowców.Niemiecki dobrowolny program edukacyjny składa się z czterech kolejnych seminariów w formie warsztatów.
W Polsce prawo jazdy wydawane jest bezterminowo. Nie prowadzi się żadnych działań skierowanych do starszych kierowców.
W Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego Instytutu Transportu Samochodowego został opracowany pakiet edukacyjny „Kierowca 50+”, przeznaczony do realizacji dla ośrodków szkolących kierowców kat. B (tzw. amatorów) i innych jednostek. Wdrożenie projektu zapewnieni tej grupie kierowców jak najdłużej mobilność bez stwarzania zagrożeń w ruchu drogowym oraz pomoc w razie konieczności podjęcia decyzji o ograniczeniu lub całkowitym zaprzestaniu kierowania pojazdem.
Punktem wyjścia do prac w projekcie były wyniki ankiety przeprowadzonej wśród kierowców w wieku 50 i więcej lat w celu poznania ich potrzeb szkoleniowych oraz przykłady dobrych praktyk krajów z całego świata.
Pakiet edukacyjny „Kierowca 50+” zawiera:
* Program szkolenia. Program ma strukturę modułową. Składa się z pięciu modułów:
Moduł 1. Zmiany biologiczne i mentalne postępujące z wiekiem i ich wpływ na kierowanie
pojazdem. Wpływ zmęczenia, leków, alkoholu i narkotyków na kierowanie pojazdem.
Moduł 2. Przepisy ruchu drogowego.
Moduł 3. Nowoczesna technika i technologia w pojeździe wspomagające kierowcę. Fizyka
jazdy.
Moduł 4. Pierwsza pomoc ofiarom wypadków drogowych.
Moduł 5. Kierowanie pojazdem w ruchu miejskim.
Liczba godzin przewidzianych na realizację programu wynosi 10 x 60 minut.
* Materiały dla wykładowców / instruktorów nauki jazdy, obejmujące podręcznik oraz prezentacje w formie elektronicznej.
* Materiały dla osób szkolonych (kierowców 50+) zawierające broszurę, kwestionariusze samooceny, ulotkę oraz wkładkę „ważne informacje”.
Źródło: Instytut Transportu Samochodowego / Fot. pixabay.com
